Beste Robin,
Naast onze correspondentie voerden wij ook regelmatig gesprekken waarbij intonatie, mimiek en al die andere factoren die tijdens een briefwisseling wegvallen uitspraken kunnen verduidelijken. Toch bleek dat we elkaar, ondanks de brieven en gesprekken, vaak, tot de laatste brieven en gesprekken aan toe, niet altijd even goed begrepen.
Het heeft ons duidelijk gemaakt dat we veel meer van elkaar verschillen dan we dachten en dat het veel moeilijker is dan we verwacht hadden om gemeenschappelijke standpunten te vinden.
Maar los van verschil van mening over bepaalde zaken, wanneer de logica wordt opgeheven en ik beschuldigt wordt van 'misplaatst superioriteits gevoel' of aanmatiging voel ik de noodzaak hier tegen in verweer te komen en mijn ergernis hierover te uiten.
Jij wilde het 'onoordeelkundig gebazel' over de Islam in de media corrigeren, dus meen jij dat je gekwalificeerd bent om 'n oordeel te vellen over wat de media verkeerd doen. Dat ik jou individuele interpretatie beschouw als exemplarisch voor een gemeenschap is te danken aan het feit dat je zelf kiest om naar voren te treden als onderdeel van een gemeenschap: de Moslims, (en niet als individu zoals ik dat doe) Als Moslim ben je immers volgens eigen woorden verplicht om de aan Mohammad geopenbaarde leer als enige maatstaf te aanvaarden.
Maar als Nederlander moet je de Nederlandse wet als hoogste autoriteit aanvaarden in geval er strijdigheid ontstaat. Omdat het beeld ontstaan is (buiten de Islamitische gemeenschap) dat in de Islamitische cultuur denkbeelden leven die strijdig met de Nederlandse wet zijn en die verantwoordelijk zijn voor terreur en het ongelijkwaardig behandelen van vrouwen, die de vrijheid van vrouwen om hun schoonheid te tonen beperken en die aanleiding geven aan enkele mannen om hun vrouwen te mishandelen wil ik als buitenstaander antwoord op de vragen die ik je hierover stelde.
Omdat je antwoord op mijn vraag over secularisatie mij niet geruststelde was ik gedwongen je mening te vragen over een concrete zaak (n.a. van de film 'Submission') waarover je praten moet als je wil dat mensen (althans ik) welwillend naar je luisteren. Dat deed je niet en daarom had ik er geen zin meer in. In het antwoord meed je mijn vraag en beledigde je me door te beweren dat ik iemand anders een moraal wil opleggen in familie aangelegenheden (en vergeleek je me indirect met een kortzichtige marktkoopman die je zijn rug toekeert en de wereld niet goed waarneemt).
Het recht van vrouwen om gelijk behandeld te worden beschouwen als een interne familie-aangelegenheid lijkt op de houding van de Nederlanders die de politionele acties in Indonesië een binnenlandse aangelegenheid noemden.
Op de dag dat ik dit schrijf is de maker van de film waarover ik je mening vroeg inmiddels op beestachtige wijze vermoord door een extremist afkomstig uit Islamitische kring. Zijn motivatie was religieus van aard en niet individueel gemotiveerd zoals in het geval van Folkert van der G. Het antwoord op mijn vraag wat Moslims vinden van rechten van de vrouw is op de meest trieste manier bevestigd.
Het kwetsen met grove uitspraken, iets dat Theo verheven had tot een automatisme, kan nooit als vergoelijking voor een gewelddaad worden aangevoerd, laat staan voor moord.
Een land waarin kunstenaars, schrijvers of filmmakers bang moeten zijn voor een kogel of mes vanwege hun werk is een land waarin de rechtstaat zoals we die in Nederland hebben gevormd ten onder dreigt te gaan. Dit is een ernstig feit en ik vind dat dit een zwarte dag is in de Nederlandse geschiedenis. Hier past onvoorwaardelijk veroordeling. Jouw reactie ontstemde me dan ook zeer.
Ik heb de rest van de avond doorgebracht kijkend naar de discussie die zich ontspon bij Barend en van Dorp. Het algemene beeld van verwarring en inadequaatheid in het benoemen van oorzaak van problemen en oplossingen stemde mij ook niet vrolijk. Toch had deze discussie ook momenten waarop er vragen gesteld werden die van belang waren. Met name Leon de Winter stelde de vraag aan de orde of we de vrijheid om je mening te uiten en de vrijheid om nodeloos alleman te kwetsen niet veel te veel hebben verward. Hoe belangrijk ik deze vraag ook vind om tot een oplossing uit de geconstateerde maatschappelijke verwarring te komen, het is niet voldoende om alleen deze vraag te stellen, er moet meer gedaan worden, met name door de Moslims zelf. En door de overheid op het gebied van bewustwording, onderwijs, maar ook op gebied van opsporing en vervolging van extremisten.
Van de open zenuw in de Islamitische cultuur die Theo van Gogh blijkbaar met woorden en films geraakt heeft, is er in de Europese cultuur geen equivalent.
Toch zijn er in de Europese beschaving wel politieke waarden die bevochten en dierbaar zijn zoals de scheiding tussen staat en godsdienst, tussen wet en geloof en de vrijheid van het individu om te zeggen wat hij denkt. De bezorgdheid om deze te verliezen wanneer Moslims een politieke meerderheid vormen in een gemeente maakt het van belang dat Moslims zich beseffen dat ze de Nederlandse wet moeten accepteren als hoogste autoriteit. Dat besef lijkt nog niet te zijn doorgedrongen en dat veroorzaakt de angst bij de autochtone Nederlander. Pas als die angst verdwijnt is men bereid welwillend te luisteren. Na vandaag zal dat nog moeilijker worden.
Ik kan begrijpen dat jij die bezorgdheid voor dat verlies niet deelt omdat je de leefregels van Islam waardeert boven elk andere. Op het moment dat ik vraag naar hoe er binnen de Islam gedacht wordt over een concreet conflict tussen de wet van dit land en de leefregels van een Moslim geef je immers niet thuis. Je vind dat je geen mening hoeft te hebben over iets in de privé sfeer. Het hoeft niet, maar jij wilde een cursus geven. Het is bovendien geen aangelegenheid in de privé sfeer alleen, het gaat om de bescherming van de rechten van het individu tegen geweld dat gepleegd wordt (of dit nu wel of niet uit naam van een cultuur of geloof gebeurd). Tegen de aantasting van deze rechten ageert de film 'Submission'. Daarom vroeg ik naar je mening over deze film.
Wat ik met die vraag beantwoord wilde krijgen is of de Islamitische cultuur wel verenigbaar is met de Nederlandse democratie waarin mensen als Theo van Gogh geaccepteerd worden ondanks hun uitlatingen. Omdat van Gogh accepteerde dat men in een democratie afstand doet van 'het recht om volgens eigen beslissing tegen de wetten van de staat in te handelen', in ruil voor 'de vrijheid te denken wat hij wil en te zeggen wat hij denkt'. (Spinoza) Ook als hij, en daarbij kom ik terug op hetgeen Leon de Winter naar voren bracht, deze vrijheid gebruikt of misbruikt om te kwetsen of te provoceren mits dit geen aanzetten tot haat of smaad betreft. Wanneer men zich onheus behandelt voelt kan men naar de rechter stappen.
De vraag of het tactisch wel zo goed is van van Gogh om in deze zaak zo te handelen is secundair, ik wil bevestigd worden in de wetenschap dat de Koran en de leefregels van de Moslim heel goed overeenkomen met de principes van de vrijheid zoals die geformuleerd zijn door Spinoza in zijn Theologisch-politiek tractaat.
In die bevestiging mislukken de Moslims tot nu toe op grandioze wijze. En het gaat er niet om dat we maar een enkele moraal dulden, of een bevolkingsgroep iets opleggen, het gaat erom dat het grondprincipe van onze rechtstaat gerespecteerd en onderschreven wordt zodat eenieder juist vrij is om zijn eigen moraal te blijven volgen zolang deze niet strijdig is met de wet.
Wanneer Moslims deze grondwet niet erkennen vraag ik me af waarom men als Moslim verkiest hier te komen wonen of te blijven omdat men zich dan manifesteert als een gevaar voor het voortbestaan van de Nederlandse staat en samenleving en dus zo behandeld zal moeten worden.
Ik hoop dat het je duidelijk is dat ik deze briefwisseling nu wil beëindigen omdat de zin me op dit moment -na de gebeurtenis op 2 november- ontbreekt hier mee door te gaan. Wat overigens niet betekent dat ik er onderling niet met je over wil spreken.
groet,
Andries
Andries,
Omdat mijn bloed, als kind van immigranten, inmiddels gestaald is tegen uitingen van misplaats superioriteitsgevoel, kan ik niet kwaad op je worden , maar ik ben nog wel nieuwsgierig om te weten of je je ervan bewust bent dat je zeer aanmatigende brieven kan schrijven.
Ofwel de letters in mijn brieven rangschikken zich op andere wijze zodra ze jou onder de ogen komen, ofwel je leest niet wat ik schrijf.
Ja, ik spreek over de sharia en reizen en groei, en degene die reist is dus degene die leert, verandert en groeit, niet het pad (de sharia) of de reisgids (de qur'an).
Je legt uit dat, wanneer je spreekt van stagnatie, je doelt op 'door Islam geinspireerde instituten', terwijl ik in mijn eertse brief al gepoogd heb te benadrukken dat ik niets heb met dergelijke instituten en spreek over individuele geloofsbeleving.
Het is bijna grappig (ironie) dat iemand die zo overloopt van mooispraak over individualisme, stug weigert mijn uitlatingen als die van een individu te beschouwen en zijn interpretatie ervan -als exemplarisch voor een gemeenschap- aan mij opdringt. Mijn bewoordingen hebben juist betrekking op 'n hele specifieke situatie -de mijne. En anders dan jij vind ik dat niet iedereen altijd gekwalificeerd is om over alles een oordeel te vellen.
Waarom zou ik een uitspraak moeten doen over familie-aangelegenheden; ten eerste gaat iemands prive leven me zowieso niets aan (en jou ook niet, en de staat al helemaal niet), ten tweede en voor de laatste keer: waarom meen je telkens uitspraken te kunnen doen over wat islamitisch is, terwijl je keer op keer toegeeft er niks over te weten en ook niets aanneemt van iemand die er toch wel 't een en ander over weet?
Je vergelijking tussen een archaische, rurale cultuur enerzijds en het moderne individualisme zou, als ze niet zo lachwekkend verouderd was, bijna beledigend zijn.
Het wordt tijd dat men inziet dat 'we' hier 'in Nederland' gezond vinden klaarblijkelijk kan veranderen, omdat 'we' in onze culturele, raciale samenstelling niet meer zijn wie 'we' waren. Maar als jij daarvoor in de plaats liever ziet dat 'we' hier een moraal dulden, en de door jou zo gekoesterde pluraliteit uit 't raam gooien, dan moet je je ook realiseren dat je 'n groot deel van de bevolking je wil en jouw levensvisie oplegt. Politiek en onderdrukking? Humorloos en destructief? Wat je aan de kaak stelt is de ondoordachtheid van je eigen redeneringen.
Onlangs liep ik s'ochtends vroeg langs de achterzijde van de Haagsche markt; voor mij liep een marktkoopman, die ik toen hij halt hield bij zijn busje, aansprak en vroeg of hij me langs wilde laten. De man ging zwijgend opzij, en vroeg na m'n passeren ' waarom lopen jullie toch altijd op de straat?' Ik draaide me om, verbaasd.
'Jij niet begrijp?' vroeg de (Hollandse) man me, waarschijnlijk denkend dat hier een 'allochtoon' voor hem stond. Toen ik vroeg waarom hij in zulk raar Nederlands tot me richtte, draaide hij zich met nors gezicht om. Mijn noodzakerlijkerwijs tot zijn rus gerichte verklaring waarom ik niet gewoon op de stoep liep (er is daar geen stoep) werd met 't ophalen van de schouders beantwoord en mijn groet toen ik besloot verder te lopen bleef geheel onbeantwoord.
Veel mensen, zelfs veel belezen, bereisde en geschoolde mensen met een brede interesse, zijn nog steeds die marktkoopman, die niet wil inzien dat de wereld niet alleen veranderd is, maar ook nooit geweest is zoals zij altijd gedacht hebben dat hij was.
Omdat ik niet wil dat onze briefwisseling een monument maakt voor die marktkoopman, verzoek ik je vriendelijk deze brief niet op de site te zetten* En de rest ervan te verwijderen. Bedankt dat je me even tegen je rug hebt laten spreken.
RBN
*Naschrift:
later is alsnog overeengekomen de briefwisseling integraal op de site te zetten, publicatie datum bovenaan geeft 'draft' publicatie aan.