gezamenlijke slotverklaring.
..enzovoort. Deze discussie is niet alleen per brief gevoerd, maar ook tijdens gezamenlijke lunches/onder het genot van koffie op het atelier, waarbij de nuance werd aangebracht die in de correspondentie soms niet afleesbaar is. Aanvullende informatie, meer heldere definities en de toon van de uitspraken in een gesprek over deze complexe zaken maakten ons duidelijk dat een briefwisseling een niet zo adequaat middel is om elkaar goed te begrijpen omdat beide discussiepartners hun eigen vocabulaire meebrengen.
Toch staat de discussie overeind als advies en waarschuwing: als advies om zelfs over de moeilijkste onder werpen discussie niet uit de weg te gaan, zelfs in het meest negatieve geval. Als waarschuwing om de moeilijkste onderwerpen ook als zodanig te beschouwen, gepast zwijgen is altijd beter dan onoordeelkundig gebazel.
Geloof en cultuur zijn onderwerpen die veel tijd vergen. Het leren kennen en begrijpen van de definities, begrippen en veronderstellingen, inclusief de geschiedenis ervan, vereisen veel studie. Aangezien we geen van beiden zo erudiet, gecultiveerd of gelovig zijnals we waarschijnlijk zouden willen, was het voor ons een hele kunst om deze correspondentie vol te houden; mede door de recente polarisering door de moord op Theo van Gogh. Maar om kunst en wederzijds begrip was 't ons te doen, waanzin staat daar lijnrecht tegenover.
Robin Ineke & Andries Micke
Voor wie dieper in de Oosterse/Westerse filosofische tradities wil duiken volgen hier later een aantal namen.