Beste Andries,
Allereerst dit: het oorspronkelijke idee voor de presentatie van 75+NAP beschouw ik toch als het meest heldere; met slechts de tafel waaraan wij mensen ontvangen (bedenk dat wij een der weinige kunstenaars initiatieven zijn die de tafel tafel laten).en daarbij een plakkaat/banier met daarop enkele teksten die tijdens de thee als discussiepunt/food voor thought kunnen dienen, een 'conversation piece' als het ware.
-----
Nou proef ik uit jouw brief een soort angst om de verkeerde indruk te wekken over wat 75+NAP is en wat haar leden voorstaan; dit is heel begrijpelijk, maar bedenk dat ik ook niet zal vragen of bij iedere tentoonstelling die wij organiseren, duidelijk wordt gemaakt dat het schenken van wijn niet door alle bestuursleden wordt goedgekeurd... Niettemin spreekt 't briefwisselingconcept me toch aan, misschien is 't leuk om 'm gewoon te doen (we zijn toch al bezig) en op de site te zetten, als voorbeeld (hoop ik) van 'n moderne open gedachtewisseling tussen twee mensen van verschillende culturele achtergrond, wellicht nodigt het mensen uit zich in de discussie te mengen zodat 75+NAP de kleingeestigheid bestrijdt in woord en daad, wat altijd beter is dan haar te signaleren in woord en beeld.
-----
Dat ik ervoor kies om het zwaartepunt van de presentatie bij de islam te leggen is niet zozeer ingegeven door mijn eigen geloofsovertuiging, als wel door algemeen menselijke ergernis over het ronduit onoordeelkundige gebazel wat doorgaans als informatie over de islam wordt verstrekt. Het gaat er niet eens meer om 'Islam eens van een andere kant te belichten', het gaat erom duidelijk te maken dat Islam nog helemaal niet belicht is in de media. Want ook al betekent Islam 'vrede', een vreemd uitgedoste snuiter die zich publiekelijk voorneemt om de wereld te schonen, en met geweld, van alle ongelovigen heeft nu eenmaal meer nieuwswaarde dan een huisvader die zijn gezin verzorgt, zijn gebed in acht neemt en in alle opzichten streeft een goed burger te zijn. Het is jammer dat het laatste geval bijna een zeldzaamheid lijkt, en dat van het eerste gedacht wordt dat het iets met de Islam te maken heeft.
-----
Toevallig dat 75+NAP als enige kunst initiatief van de Haagsche Rondgang werkelijk op trek is, zonder vaste plek (misschien moeten we maar in het GEM blijven...) en als deel van de presentatie een correspondentie start o.a. over een geloof wat voortkomt uit 'n nomadische gemeenschap... wat dat betreft het volgende: hoewel de overlap natuurlijk enorm is kun je 'Arabische ' en ' Islamitische' cultuur niet zonder meer gelijkstellen (ikzelf bijvoorbeeld neem mijn geloof met trots en dank van het Arabisch schiereiland zonder mijn Duits/Frans/Nederlands/Indonesische/Zigeuner afkomst te vergeten en ik heb dan ook een broertje dood aan het Arabocentrisme wat zelfs tot in Zuidoost-Aziatische Islam doordringt. Het is niet slechts de Arabische volkeren voorbehouden God te eren. Die taak rust op de schouders van iedere Moslim).
Het is in geen geval trouwens een verstandig idee om alle denkrichtingen en denkwanen binnen 'n geloof zonder onderscheid te bespreken als één tenzij men zich rekenschap geeft van de monadische kern van alle religies: religie is niet de uiterlijke verschijning ervan.
-----
Het geloof dat beleden wordt omdat ouders/omgeving het belijden is in veel gevallen niet meer dan een sociale identitei, een rol die aangenomen wordt simpelweg omdat die voor de hand ligt.
Dit is wat de perzische wijsgeer Iman Al-Ghazali (1058-1111) het 'naieve geloof' noemde, iets wat de ware gelovige op zijn pad zal moeten zien te verbrijzelen, wil hij zijn geloof als geloof ervaren, en niet als berustingm gemak, als last of plicht.
-----
Evenmin is religie zoals in jouw woorden 'het concept van een wezen wat kan spreken of denken maar geen mens is'. Dit zou net zo goed Ufo's of geesten kunnen betreffen.
Religie zou ik eerder omschrijven als het concept, de idee dat 't menselijk spreken en denken eindig is en dat er een macht is die niet alleen boven die eindigheid uitstijgt maar er zelfs geen deel aan heeft, behalve als schepper ervan.
Overigens wil ik erop wijzen, waarschijnlijk ten overvloede, dat het islamitisch godsbesef abstract is. Er is binnen de Islam de plicht (waar zij althans puur beleefd wil worden) zich er voortdurend bewust van te zijn dat het woord 'God' niet in verhouding kan staan tot de realiteit 'God' zoals andere woorden in verhouding staan tot hun betekenis. Als voorbeeld: 'tafel', 'boom', zelfs 'gedachte' , het zijn woorden die uitdrukking geven aaneen kenbare realiteit, hoe vluchtig ook, terwijl van de meeste woorden uit het religieus taalregister, van 'herrijzenis' tot 'engel' verwacht mag worden dat ze refereren aan een realiteit die we vooralsnog niet kennen, vandaar openbaringen.
Zo zijn dus ook de begrippen 'spreken' of 'denken', in 't geval van God, processen die we niet als overeenkomstig ons spreken en denken kunnen beschouwen.
Het beste nog is God benaderbaar is paradoxen, zoals de welbekende van Augustinus 'god is een cirkel waarvan het middelpunt overal is, en de omtrek nergens'. Of neem enkele van zijn negenennegentig namen: 'de toornige' zowel als 'de barmhartige','de begunstiger' maar ook de begunstigde'...
-----
Om alle religie zonder meer te koppelen aan de specifieke christelijke obsessie met de zondeval, is misschien misleidend.
In Al-islam bijvoorbeeld, is de erfzonde niet een geldig concept.
Het gaat er niet om, te leven met schuldgevoel, angst en veel tandgeknars, maar juist te geloven om boven onze onvolkomenheden uit te stijgen. Islam, en dat zou voor elk geloof waar moeten zijn, is geen kant en klaar imago, een keurslijf waarbinnen eenieder automatisch 'gered' is, geen 'drive-in' spirituality'.
Zoals een slijpsteen pas zijn nut bewijst als hij tegen het zwaard gewreven wordt, zo heeft religie pas nut als zij actief gevoeld en uitgevoerd wordt. De ziel als zwaard, religie als slijpsteen.
wat nu velen doen , is om 't hardst ropen hoe vlijmscherp hun zwaard is, alleen omdat zij een slijpsteen bezzitten ennemen niet de moeite om hun georep in waarheid om te zetten..
-----
je vraagt of de Arabische cultuur niet beter net als de Europese het juk van de geloofsregels van zich af moet werpen.
Dit aan een gelovige vragen is natuurlijk weten dat je een volmondig nee! als antwoord gaat krijgen en waarschijnlijk nog langdradig en belerend ook.
Mijn vraag, als antwoord is: heeft Europa wel het juk van de geloofsregels van zich afgeworpen? Vaakschijnt zij mij nog een kind toe, volop in de pubertijd, wat in al z'n trotse ruwe pogingen om vooral niet op z'n ouders te gelijken zich niet realiseert hoezeer hij nog aan hen gehecht is, eender aan hen is.
Het is goed, en noodzakelijk, dat Europa twijfelt en niet-gelooft en inziet hoe zinloos, hoe misvormd en verstard een geloof wordt als het (vergeef me dat ik volhard in een slechte metafoor) als een zward bot en roestig terzijde ligt.
En als dit inzicht leidt tot het besef dat Europa het 'naive geloof' wil ovverstijgen, waarom , zouden de Arabische en de Europese cultuur dan niet in dit besef delen?
-----
Zo. Tot zover. Vergeef me als ik in je brief veel aanleiding heb gevonden om zo saai uiteen te zetten over weinig concreets. spoor me gerust aan tot veduidelijking. het was in ieder geval mijn bedoeling om te wijzen op het verschil tussen geloof (wat te maken heeft met verantwoording afleggen aan God, op individuele basis) en de wereldlijke organisatie hiervan (wat temaken heeft met het consolideren van macht, ten koste van individualiteit). Daarbij heb ik me misschieneen beetje verloren in metafysische vaagheden, terwijl ik eigenlijk meer had willen schrijven over de formele kanten van de Islam, die zo heel anders zijn dan die van de kerk. Maar aangezien ik je niet graag lastig val met wat je misschien al lang weet, ben ik benieuwd naar wat jij zoal heb opgepikt over de islam...
ik zie uit naar je antwoord.
!
RBN
Posted by andries at June 26, 2004 04:15 PM